Η πολιτιστική κληρονομιά και η διαφύλαξη της (με αφορμή χαρακτηρισμού ως διατηρητέων δύο καλντιριμιών στη Δυτική Μάνη)

Kαλντερίμι στα Αλτομυρά

Το υπουργείο Πολιτισμού έχει την αρμοδιότητα για χαρακτηρισμό ως διατηρητέων στοιχείων της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Ποιος όμως έχει την ευθύνη εφαρμογής αυτών των αποφάσεων; Οι δήμοι, στους οποίους ανήκουν ιδιοκτησιακά κατά τεκμήριο οι δρόμοι (αγροτικοί ή δημοτικοί) ή οι αποκεντρωμένες υπηρεσίες του Υπουργείου; Δεδομένου ότι πριν από την υπουργική απόφαση χρειάζεται μόνο έκφραση γνώμης ή, και, πρόταση από τους δήμους συμπεραίνεται ότι την αρμοδιότητα έχει το όργανο που τελικά αποφασίζει. Πως, όμως, ασκείται αυτή η αρμοδιότητα; Υπάρχουν τακτικές επισκέψεις οργάνων του υπουργείου Πολιτισμού στα χαρακτηρισμένα μνημεία για έλεγχο τυχόν παρεμβάσεων σ` αυτά; Γίνεται διασταύρωση στοιχείων όταν το υπουργείο Πολιτισμού καλείται να γνωμοδοτήσει για την έκδοση οικοδομικών αδειών στις περιοχές που εκτείνονται τα καλντερίμια; Φαίνεται ότι στην πράξη τίποτα από αυτά δεν εφαρμόζεται. Ο προβληματισμός αυτός δημιουργήθηκε από την καθόλα θετική ενέργεια χαρακτηρισμού ως διατηρητέων δύο καλντιριμιών στη Δυτική Μάνη, ενός στη Δημοτική ενότητα Αβίας και ενός στη Δημοτική Ενότητα Λεύκτρου, όπως αναλυτικά περιγράφονται στη συνέχεια.

Με Υπουργική Απόφαση που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στα τέλη του 2016, χαρακτηρίστηκαν ως μνημεία, 1) το λιθόστρωτο μονοπάτι που συνδέει τον οικισμό της Δροσοπηγής του Τοπικού Διαμερίσματος Σωτηριάνικων, με τον οικισμό Τούμπια της Τοπικής Κοινότητας Κάμπου και  2) η λιθόκτιστη γέφυρα Μαρβινίτσας από την οποία διέρχεται το λιθόστρωτο μονοπάτι, του Δήμου Δυτικής Μάνης , φερόμενης ιδιοκτησίας Δήμου Δυτικής Μάνης διότι αποτελούν τεκμήρια της τεχνικής, οικονομικής, πολιτιστικής και πολιτισμικής ανάπτυξης της περιοχής στα μέσα του 19ου αιώνα και 20ου αιώνα.

Με Υπουργική Απόφαση που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στα τέλη του 2013, χαρακτηρίστηκε ως μνημείο το παλαιό λιθόστρωτο μονοπάτι που συνδέει τους οικισμούς Πλάτσα και Κοτρώνι, στο Δήμο Δυτικής

Μάνης, συνολικού μήκους 1.300 περίπου μέτρων με τις ξερολιθιές των παρειών του, διότι αποτελεί έργο λαϊκής αρχιτεκτονικής και παραδοσιακής

τέχνης και κατασκευής, και είναι ιστορικά συνδεδεμένο με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.

Κατόπιν αυτών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, απαγορεύεται οποιαδήποτε επέμβαση επί των ανωτέρω μνημείων (επισκευή, συντήρηση, προσθήκη) ή οποιαδήποτε οικοδομική δραστηριότητα πλησίον αυτών, χωρίς προηγουμένως να ζητηθεί η έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού δια των αρμοδίων Υπηρεσιών του (Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων.