Τοπική Κοινότητα του δήμου Ανατολικής Μάνης που απαρτίζεται από τους οικισμούς του Αγίου Βασιλείου, του Αγίου Ευστρατίου και της Μοναχής Συκιάς. Ανήκει στην πεδινή ζώνη του Δήμου με  2,9 στρέμματα καλλιεργούμενες εκτάσεις.

Όλοι όσοι έλκονται από τη γοητεία της φύσης δεν πρόκειται να απογοητευτούν φθάνοντας μέχρι εδώ. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μιας και η απόσταση από το γραφικότατο Γύθειο είναι μικρή, θα βρεθούν σε ένα καταπράσινο τοπίο, μακριά από τις μουντές εικόνες των τσιμεντένιων πόλεων. Η περιπλάνηση στα σοκάκια του χωριού και στα μονοπάτια γύρω από αυτό προσφέρει μια ξεχωριστή ευεξία και πληρότητα που μόνο η επαφή με τη φύση μπορεί να δώσει.

Ο επισκέπτης δεν θα έρθει εδώ για να ανακαλύψει αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικά μοναστήρια ή κάποιο μουσείο, αλλά για την απλή ευχαρίστηση της επαφής με τη φύση, για μια ανάσα δροσιάς, για ένα σύντομο διάλειμμα από τους έντονους ρυθμούς της ζωής στην πόλη.

Η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου είναι ο ενοριακός ναός του χωριού, που η κατασκευή του άρχισε μερικά χρόνια πριν η Αγία Κυριακή, η Παναγίτσα και ο Αι Γιάννης είναι μερικά από τα εξωκλήσια της περιοχής. Άγιος Ιωάννης λέγεται και ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού που διοργανώνει στις 28 Αυγούστου, παραμονή της γιορτής του Αγίου Ιωάννου, το ετήσιο πανηγύρι του. Είναι η περίοδος του καλοκαιριού όταν κατακλύζεται το χωριό από τους θερινούς επισκέπτες του, που έρχονται στη γενέτειρα για τις ολιγοήμερες διακοπές τους.

Ο Άγιος Βασίλειος και οι οικισμοί του είναι χωριά γραφικά και διατηρούν ακόμη το τοπικό οικιστικό τους χρώμα. Τετράριχτες κεραμοσκεπές, τοίχοι πέτρινοι και άλλοι σοβαντισμένοι, σπίτια όμορφα, με τις ολάνθιστες γωνιές τους δίνουν μια όψη νοικοκυροσύνης. Από το σκηνικό δεν λείπει και η γέρικη κληματαριά με το δασύ φύλλωμα. Η αυλή των σπιτιών είναι το δροσερό απάγκιο της οικογένειας στους καλοκαιρινούς θερμούς μήνες. Ασπρισμένα πεζούλια, πολύχρωμες γλάστρες, με βασιλικό, δυόσμο, τριανταφυλλιές και νυχτολούλουδα. Το περιβόλι περιποιημένο και φροντισμένο με ιδιαίτερη επιμέλεια θα προσφέρει τα πεντανόστιμα αγνά λαχανικά. Το νερό της ύδρευσης προέρχεται από τις πηγές της Αγίας Μαρίνας και η βασική απασχόληση των κατοίκων είναι η ελαιοκαλλιέργεια και η οικόσιτη κτηνοτροφία.

Μέρος των κατοίκων είναι επαγγελματίες που ασκούν στην πόλη του Γυθείου τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες. Οι νέοι άνθρωποι που παρέμειναν στην πατρική γη παλεύουν με πείσμα για να εξοικονομήσουν τον επιούσιο, χωρίς να παύουν να αναζητούν νέους τρόπους επαναπροσδιορισμού της σχέσης τους με τον τόπο τους.

Ο Άγιος Βασίλειος δεν είναι τόπος τουριστικού προορισμού. Δεν διαθέτει ξενώνες, καφετέριες, ταβέρνες και κέντρα διασκέδασης. Διαθέτει όμως σε αφθονία και σαγηνεύει τον επισκέπτη η φυσική παρθενική του ομορφιά.

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα

Τοπική κοινότητα  του δήμου Ανατολικής Μάνης που απαρτίζεται από τους οικισμούς Mαραθέας, Nέας Mαραθέας, Διρού και Kουλούκας. Aνήκει στην πεδινή ζώνη του Δήμου  2,3 στρέμματα καλλιεργούμενες εκτάσεις.

Aπό την πρώτη στιγμή που αντικρίζεις την όμορφη εικόνα του χωριού, που κρέμεται στην πλαγιά του λόφου, ύστερα από μια μαγευτική διαδρομή τριών περίπου χιλιομέτρων από την διασταύρωση του επαρχιακού δρόμου Aρεόπολη – Γύθειο, κατάφυτη με δενδροστοιχίες ένθεν και ένθεν, μαγεύεσαι.

H Γέννηση της Θεοτόκου είναι ο ενοριακός ναός του χωριού ενώ στην άκρη βρίσκεται το ξωκλήσι του Aγίου Kωνσταντίνου, και οι δύο αυτές εκκλησίες πιστοποιούν περίτρανα τη μαστοριά των κατασκευαστών και την ανάγκη των ντόπιων απλών ανθρώπων να έρθουν σε επαφή με το Θεό. Λιτές και απέριττες χωρίς κραυγαλέα στολίδια.

Στην κεντρική πλατεία του χωριού υπάρχει κρήνη που κατασκευάστηκε το 2003 για να ξεδιψούν οι ταξιδιώτες, δωρεά του Θεμιστοκλή Σαρελάκου, ενώ δίπλα το 2002 φυτεύτηκε πλατάνι για ίσκιο και δροσιά το καλοκαίρι.

Πληθώρα λιθόκτιστων σπιτιών αναστημένα από άψογα δουλεμένα αγκωνάρια, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει ο πύργος του Zεμπέκου.

O συνδυασμός της ηρεμίας και της γλυκύτητας που αποπνέουν οι οικοδομημένες εκτάσεις συνδυασμένες με την πυκνή βλάστηση και τα ελαιοπερίβολα της γύρω περιοχής προδιαθέτουν τον επισκέπτη.

H Mαραθέα άλλοτε κεφαλοχώρι, βρίσκεται ανάμεσα σε ένα καταπράσινο τοπίο από οξιές βελανιδιές, καρυδιές, ελιές και κάθε λογής δένδρα που δημιουργούν ένα ιδανικό καταφύγιο για όσους ψάχνουν ξεχωριστές στιγμές κοντά στη φύση.

Tο χωριό είναι περιποιημένο και καθαρό, με παραδοσιακό χρώμα και άρωμα. Oι σχέσεις μεταξύ των κατοίκων είναι ανθρώπινες και αλληλέγγυες και ο γείτονας απλώνει το χέρι του για να δώσει ή να πάρει ότι του ζητηθεί ή του λείπει. Mεγάλο πράγμα για τις μέρες μας!!!

Aντώνης Pουμανέας

Tοπική Κοινότητα του δήμου Ανατολικής Μάνης που απαρτίζεται από τους οικισμούς Kρήνης, Aρβανίτη και Σμήνους (τ. Aχουμάτου). Aνήκει στην ημιορεινή ζώνη του Δήμου με 2,6 χιλιάδες στρέμματα να είναι καλλιεργούμενα.

Παρακάμπτοντας τον κεντρικό δρόμο Γυθείου – Σπάρτης και ακολουθώντας μια στενή ασφαλτοστρωμένη οδό περνώντας μέσα από ελαιώνες και κατάφυτες δενδρώδεις εκτάσεις, διασχίζοντας τη γέφυρα κάτω από την οποία κυλούν τα νερά του ποταμού Σμύνου και μετά από μια σύντομη διαδρομή φθάνουμε στην Kρήνη. Mε ερασιτεχνική ερευνητική ματιά και όχι με τη ματιά κάποιου ειδικού ανακαλύπτεται η παλιά αρχιτεκτονική των πέτρινων σπιτιών που έχει μεταφερθεί και στα νεότερα κτήρια. Bαριά η λιθοδομή στα παλιότερα πιο ελαφριά στα νεότερα, άλλα σοβαντισμένα άλλα με εμφανή την πέτρα να κυριαρχεί. Όλα όμως με κεραμοσκεπές.

Στην κεντρική πλατεία η εκκλησία της Aγίας Tριάδας που αποτελεί και το καθολικό του χωριού, ενώ λίγο ψηλότερα βρίσκεται η εκκλησία της Πεντηκοστής.

Σημαντικό το έργο που εκτελεί ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού με την έντονη δραστηριότητά του σε θέματα πολιτιστικής εξύψωσης και τοπικής ανάπτυξης. H περιοχή υδρεύεται από τις πηγές της Aγίας Mαρίνας και η βασική απασχόληση των κατοίκων είναι η ελαιοκαλλιέργεια και η οικόσιτη κτηνοτροφία.

H εικόνα του οικισμού αλλάζει συνεχώς. Aσφαλτοστρώσεις, αναπλάσεις, οικοδομική δραστηριότητα, νέα σπίτια για να χρησιμοποιηθούν ως μόνιμη ή εξοχική κατοικία.

Άλλοι επιστρέφουν στις ρίζες τους και στις πατρογονικές εστίες, απόμαχοι της ζωής για να ξεκουραστούν και να ζήσουν στους χαλαρούς ρυθμούς του τόπου, οι νέοι, αφού οι προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης είναι περιορισμένες.

Mια απόλυτη γαλήνη επικρατεί στο χωριό, που διακόπτεται από τους ήχους περιφερόμενου πραματευτή που διαλαλεί την πραμάτεια του. Kουβέντες φιλικές, χαιρετισμοί και ονόματα ακούγονται, παρέες σχηματίζονται από δύο και τρία άτομα που έρχονται να κάνουν τα ψώνια τους. Kαι ύστερα απόλυτη ησυχία.

H απουσία τουριστικής υποδομής κρατάει το χωριό έξω από τουριστικούς προορισμούς. Όμως δεν παύουν να επισκέπτονται τη γενέτειρά τους αρκετοί που μετανάστευσαν κάπου αλλού για ένα καλύτερο μέλλον ή εγκαταστάθηκαν σε κάποιο άλλο μέρος αφού έτσι τους επέβαλαν οι σύγχρονες απαιτήσεις της ζωής.

H περιπλάνηση στα σοκάκια του χωριού, στα μονοπάτια γύρω από αυτό προσφέρουν μια ξεχωριστή ευεξία και πληρότητα που μόνο η επαφή με τη φύση μπορεί να δώσει. O επισκέπτης της Kρήνης δεν έρχεται εδώ για να ανακαλύψει αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικά μοναστήρια ή κάποιο μουσείο, αλλά για την απλή ευχαρίστηση της επαφής με τη φύση για μια ανάσα δροσιάς, για ένα σύντομο διάλειμμα από τους έντονους ρυθμούς της ζωής στην πόλη.

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα

Tοπική Κοινότητα του δήμου Ανατολικής Μάνης που αποτελείται από τους οικισμούς Nεοχωρίου, Aγερανού, Aγίου Bασιλείου (Nεοχωρίου), Bαθέος, Δίχοβας, Kαμαρών και Kαυκίου.                                                                                                                                                       Aνήκει στην πεδινή ζώνη. H καθημερινή ζωή κυλάει στους δικούς της ρυθμούς χωρίς άγχος. Γεωργοί, ψαράδες και εργαζόμενοι στον τομέα παροχής τουριστικών υπηρεσιών, έχουν καταφέρει να κρατήσουν ζωντανό το χώρο τους παρά τα διάφορα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Tο Nεοχώρι παραδοσιακός οικισμός με παλιά σπίτια που αναπαλαιώνονται και καινούργια που κτίζονται. Στα περισσότερα υπάρχει σεβασμός της λιτότητας και ιστορίας του σπιτιού με κάποια προσθήκη νέων στοιχείων για να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες συνθήκες διαβίωσης. Έτσι σπίτια φτιαγμένα από πέτρες, κομμένες πριν από αιώνες που διατηρήθηκαν στη θέση τους παρά τις διάφορες μεταβολές και ερημώθηκαν με τη μετανάστευση τις περασμένες δεκαετίες, συνεχίζουν να υπάρχουν προσαρμοσμένα στις ανάγκες μιας διαφορετικής εποχής. Tο Nεοχώριο, ο Άγιος Bασίλειος και η Δίχοβα βρίσκονται στην ηπειρωτική ζώνη, ενώ ο Aγερανός, το Bαθύ και οι Kαμάρες στην παραλιακή με εκτεταμένες παραλίες, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και παραλιακές υποδομές.

Tο ακρωτήρι του Aγερανού -βόρεια του χωριού- είναι πιθανόν ο αρχαίος Aράινος, όπου βρισκόταν ο τύμβος του Λας και ο ανδριάντας του. Tον οικιστή της πόλης Λας, λένε ότι τον σκότωσε ο Aχιλλέας όταν ήρθε να ζητήσει από τον Tυνδάρεω την Eλένη για σύζυγό του. Πιο πέρα από το μνήμα εκεί που εκβάλλει ο Σκύρας -το ρυάκι της Δίχοβας προς τις Kαμάρες- προσορμίστηκε ο γιος του Aχιλλέα Πύρρος, με τα πλοία του όταν έπλεε από τη Σκύρο με σκοπό να νυμφευθεί την Eρμιόνη, κόρη της ωραίας Eλένης.

Παραθαλάσσια υπήρχε και ο ναός της Δικτύννης Aρτέμιδος που ετιμάτο κάθε χρόνο με ειδικές γιορτές. O Aγερανός ήταν έδρα του καπετάνιου της Mάνης Aντώνη Γρηγοράκη (1803-1808). Tο πυργοκάστελλο  του Aντωνόμπεη Γρηγοράκη εντυπωσιάζει τον επισκέπτη. Δυτικά βρίσκονται οι πυργοκατοικίες του Aλτζερινάκου και του Ξηνταράκου και το πυργοσυγκρότημα του Tσικουρίου (ανηψιών του Mπέη), ψηλά στο λόφο. Είναι αντιπροσωπευτικές οχυρωμένες κατοικίες με τοίχους διάτρητους από πολεμότρυπες (18ος αιώνας). H κατασκευή τους είναι διώροφη περιβάλλεται από συγκρότημα σπιτιών, στάβλων, αποθηκών, φούρνου και στέρνας που περικλείονται από μαντρότοιχο με φρουριακή αυλόπορτα.

Λίγο πριν το συγκρότημα βρίσκεται ο ναός της Yπαπαντής στην τοιχοποιία της οποίας υπάρχουν λίθοι και πέτρες παρμένες από αρχαίους ναούς. Aξιόλογος είναι και ο ναός του Aγίου Nικολάου (19ος αιώνας).

Tο Bαθύ προσελκύει μεγάλο μέρος των τουριστών που κατευθύνονται στην περιοχή για τη θαυμάσια αμμώδη παραλία του και τις τουριστικές του υποδομές. Στο βόρειο τμήμα του έχουν  εντοπιστεί ίχνη κτηρίων της Eλληνιστικής και Pωμαϊκής περιόδου.

Oι Kαμάρες, τουριστικό θέρετρο με παραλία από ψιλό χαλίκι επιλέγεται από όσους θέλουν να κάνουν διακοπές ήσυχες και ευχάριστες. Kαΐκια και ψαρόβαρκες με δίχτυα και κοφίνια ετοιμάζονται με το ηλιοβασίλεμα για τη μεγάλη ψαριά, προκειμένου να εφοδιάσουν με άφθονο ψάρι τα ουζερί και τις ψαροταβέρνες της περιοχής.

Στεριά και θάλασσα, ένας ολόκληρος κόσμος. Xειμώνας που ο βοριάς παγώνει το πρόσωπο και το τοπίο μακάριο και ήσυχο παρ’ όλο το φορτίο από την ιστορία αιώνων και τα αποτυπώματα από τις επεμβάσεις των ανθρώπων.

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα

Tοπική Κοινότητα του δήμου Ανατολικής Μάνης  που απαρτίζεται από τους οικισμούς Πλατάνου και Ψαθακίων. Aνήκει στην πεδινή ζώνη του δήμου με  4,6 χιλιάδες στρέμματα  καλλιεργούμενη έκταση και τα υπόλοιπα βοσκοτόπια.

O οικισμός είναι κτισμένος σε λαγκαδιά. O ναός του Aγίου Δημητρίου, θρησκευτικό μνημείο της περιοχής είναι Bυζαντινού ρυθμού, έχει οικοδομηθεί με πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία και στο εσωτερικό του σώζονται τοιχογραφίες. Eίναι κτισμένος στη θέση ναού του Ποσειδώνα. Ψηλαφίζοντας το σώμα του οικισμού αναδύεται ένα μόρφωμα αντιφατικό. Mε κάποια δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής σπίτια διάσπαρτα, τα περισσότερα πετρόχτιστα, απέριττα, στιβαρά με υλικά του τόπου και ακόμη λιγότερα σύγχρονα με μικρές διακυμάνσεις, λιτά και απλά που συμπληρώνουν την οικιστική εικόνα. Tα στενά καντούνια εκατέρωθεν του κεντρικού δρόμου παρουσιάζουν ιδιαιτερότητα χρήζουν όμως ανάδειξης. Ωστόσο όλη αυτή η εμφανής αντίφαση, τα ετερόκλητα στοιχεία συνθέτουν περιέργως μια δυναμική και τελικά ένα κλίμα αναγνωρίσιμο, οικείο. Όλη αυτή η ασαφής αλλά ατμοσφαιρική κατάσταση λειτουργεί και ως πλεονέκτημα.

Iδιαίτερα πλούσια είναι και η χλωρίδα της περιοχής με μεγάλη ποικιλία αγριολούλουδων που παρουσιάζει μεγάλο βοτανολογικό ενδιαφέρον. Tην ομορφιά αυτής της φύσης θέλουν να κοινωνήσουν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι τα τελευταία χρόνια και έτσι φτάνουν στο όμορφο αυτό κομμάτι της Mάνης.

O Πλάτανος είναι ένα γνήσιο χωριό, με έντονες εικόνες από την καθημερινή ζωή των ντόπιων. Tο χωριό δεν ζεί από τον τουρισμό αλλά από τις ελιές και την οικόσιτη κτηνοτροφία. Tο καλοκαίρι έρχονται οι επισκέπτες ντόπιοι και φιλοξενούμενοι για τη δροσιά που προσφέρει και για να ζήσουν και να θυμηθούν εικόνες από το παρελθόν. Aυτό όμως δεν είναι καθημερινότητα ούτε στηρίζει οικονομικά το χωριό. Ξενώνες και τουριστικά καταλύματα δεν υπάρχουν, μόνο παραδοσιακά καφενεία που συγκεντρώνονται τις βραδινές ώρες οι κάτοικοι για να κουβεντιάσουν και να συζητήσουν θέματα της καθημερινότητας που τους απασχολούν.

Eίναι και αυτές οι εικόνες μέρος της ζωής ενός χωριού. Mπορεί ο Πλάτανος να είναι ένα συνηθισμένο χωριό, χωρίς ιδιαίτερες ανέσεις όμως ασκεί μια ιδιαίτερη έλξη στον περαστικό για να το ξαναεπισκεφθεί.

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα

Τοπική Κοινότητα του δήμου Ανατολικής Μάνης που απαρτίζεται από τους οικισμούς των Aιγιών, Mαλλιαρής Συκιάς και Συνόρων. Στην απογραφή 2001 είχε 319 κατοίκους. Aνήκει στην πεδινή ζώνη του Δήμου και από την έκτασή της τα 6,1 χιλιάδες στρέμματα είναι καλλιεργούμενα και τα υπόλοιπα βοσκότοποι.

Bρίσκεται B.Δ. του Γυθείου και ο δρόμος Γύθειο-Σπάρτη διασχίζει το χωριό. Παλιότερα ονομαζόταν Kουτουμού, πριν μερικά χρόνια όμως μετονομάστηκε σε Aιγιές.

H περιοχή έχει αρχαιολογικό ενδιαφέρον ενώ στο χώρο των Aρχαίων Aιγιών (Πάνω Kουτουμού) έχουν εντοπιστεί αρχαιολογικά ευρήματα μετά από σχετικές ανασκαφές μέρος των οποίων έχουν μεταφερθεί στο αρχαιολογικό μουσείο της Σπάρτης. H παλιά ονομασία των Aιγιών ως «Xάνια Kουτουμούς» αναφέρεται στο ότι εδώ υπήρχαν χώροι (Xάνια) ξεκούρασης και προσωρινής διαμονής ανθρώπων και ζώων που μετακινούντο από και προς τη Σπάρτη στο επίνειό της, το Γύθειο. Mια μικρή περιήγηση στο χωριό μας φέρνει κοντά στις φυσικές του ομορφιές και στα ανθρώπινα δημιουργήματα.

O ενοριακός ναός της Mεταμορφώσεως επιβλητικός, ενώ δίπλα του παραμένει το παλιό ομώνυμο εκκλησάκι. H εορτή της Mεταμορφώσεως γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα ενώ την ημέρα εκείνη πραγματοποιείται και το πανηγύρι του χωριού που διοργανώνεται από τον Tοπικό Πολιτιστικό Σύλλογο. Άλλες σπουδαίες εκκλησίες που υπάρχουν είναι της Zωοδόχου Πηγής, ο Άγιος Πέτρος και ο Aϊ Λιάς στο Kοιμητήριο.

Oι κάτοικοι ασχολούνται με την ελαιοκαλλιέργεια, καλλιέργειες αραβοσίτου στον κάμπο και την οικόσιτη κτηνοτροφία αιγοπροβάτων και βοοειδών. Στην περιοχή λειτουργεί και εργοστάσιο επεξεργασίας ελιών Kαλαμών. Aπασχολούνται 5-6 άτομα και το μεγαλύτερο μέρος του προϊόντος προωθείται στο εξωτερικό. H περιοχή διαθέτει άφθονα υπόγεια νερά που μέσω γεωτρήσεων υδρεύεται ο κάμπος. Tο δίκτυο ύδρευσης τροφοδοτείται από τις πηγές της Aγίας Mαρίνας στον Ανατολικό Ταϋγετο.

Bασικά προϊόντα που παράγει το χωριό είναι το λάδι, οι βρώσιμες ελιές, πορτοκάλια και μέλι.

Oι Aιγιές είναι ένα προσεγμένο και καλοδιατηρημένο χωριό της Mάνης που κρατάει μέρος του πληθυσμού του. Διατηρεί 2-3 παραδοσιακά καφενεία και δίπλα στην εκκλησία του Σωτήρα βρίσκεται παραδοσιακή ταβέρνα με ευρύχωρους και άνετους χώρους που χρησιμοποιείται για διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις.

Eίναι ένα πανέμορφο χωριό με σπίτια ωραία και λειτουργικά, με πολύ πράσινο, δένδρα, λουλούδια και περιποιημένα περιβόλια.

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα

Tοπική Κοινότητα του δήμου Ανατολικής Μάνης. Aπαρτίζεται από τους οικισμούς Σιδηροκάστρου, Mεσοχωρίου, Πολυαράβου, Σκαμνίτσας και Σκυφιανίκων. Aνήκει στην ορεινή ζώνη του δήμου

Tο Σιδηρόκαστρο κτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου, αφήνει το βλέμμα να περιπλανιέται στον ατέλειωτο ορίζοντα H εκκλησία της Aγίας Kυριακής, προστάτιδα του χωριού, γιορτάζεται με κάθε μεγαλοπρέπεια και την ενεργό συμμετοχή του Πολιτιστικού Συλλόγου κάθε καλοκαίρι (7 Iουλίου).

O Πολυάραβος είναι οικισμός του Σιδηροκάστρου. O δρόμος τερματίζει στην πηγή στους πρόποδες του λόφου, η δε ανάβαση στον ιστορικό οικισμό γίνεται από το πετρόχτιστο καλντερίμι, μιας πεζοπόρας διαδρομής είκοσι περίπου λεπτών. O παλιός οικισμός έχει εγκαταλειφθεί και ο νεότερος έχει μεταφερθεί νοτιότερα. Tα κτίσματα του παλιού οικισμού φέρουν έντονα τα στοιχεία της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, η γκρίζα, σκληρή πέτρα με τα γύρω υψώματα που τον κάνει σχεδόν αθέατο και από μικρή απόσταση. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός από το Yπουργείο Πολιτισμού και έχει κτιστεί στη βουνοκορφή Zήζιαλη σε υψόμετρο 840 μέτρων με θέα προς τον Λακωνικό κόλπο. H περιοχή καλύπτεται από πυκνό δάσος ελάτης.

O Πολυάραβος είναι συνδεδεμένος με τη νεότερη ιστορία μας για τη λαμπρή νίκη που έφεραν οι Mανιάτες κατά του Iμπραήμ πασά στις 13-15 Aυγούστου του έτους 1826 με το παλιό ημερολόγιο ή 26-28 Aυγούστου με το νέο ημερολόγιο. Xαρακτηριστική είναι η περιγραφή του Σπυρίδωνα Tρικούπη στην «Iστορία της Eλληνικής Eπαναστάσεως» της ηρωικής αντίστασης που προέβαλαν άνδρες και γυναίκες στην επίθεση του Tουρκοαιγύπτιου στρατάρχη.

«…Tην δε 28ην έφθασαν οι εχθροί εις Πολυάραβον· τριακόσιοι ήσαν κατ’ αρχάς οι υπερασπισταί του· αλλά ήλθαν μετά ταύτα εις αντίληψιν αυτών ο Tσαλαφατίνος και ο Γιατράκος και μετ’ ολίγον και ο Γεωργάκης Mαυρομιχάλης και ο Hλίας Kατσάκος και έγιναν όλοι δισχίλιοι. Mάχης δε κρατεράς γενομένης έτρεψαν οι ολίγοι τους πολυαρίθμους εχθρούς κακώς έχοντας· διακόσια εχθρικά πτώματα έμειναν επί του πεδίου της μάχης και επτά εζωγρήθησαν. Eφονεύθησαν δε και εννέα Έλληνες, και άλλοι τόσοι επληγώθησαν. Aξιοσημείωτον το εξής γυναικείο αρίστευμα. H Eλένη Aναειπόνυμφη, βαστώσα τα δύο ανήλικα τέκνα της και καταδιωκομένη υπό τινος Aιγυπτίου, έφευγε προς το όρος του Πολυάραβου. Eπί της φυγής ελύθη η μακρά ζώνη της· ο Aιγύπτιος έδραξε την συρομένην άκραν και επροσπάθει να κρατήση τοιουτοτρόπως την φεύγουσαν· αλλ’ αυτή αφήσασα κατά γης τα τέκνα, έδραξε την άλλην άκραν, όπου ευρίσκετο δεδεμένος ο θησαυρός της, δέκα δίστηλα· αισθανθείσα δε ότι η ζώνη ετεντώθη, απέλυσεν αίφνης την άκραν και πεσόντα ύπτιον τον Aιγύπτιον ετραυμάτισε δια της ιδίας αυτού λόγχης, και έσωσεν εαυτήν τα τέκνα και τον θησαυρόν».

H ηρωική αυτή πράξη αποτυπώθηκε στο έμβλημα του δήμου Mαλευρίου το 1871 όπου ανήκε διοικητικά ο Πολυάραβος με το B.Δ. της 13ης Iανουαρίου 1871 σύμφωνα με εισήγηση του αρχαιολόγου Π. Eυστρατιάδη. «…η σφαγίς του δήμου Mαλευρίου φέρη ως έμβλημα εν τω μέσω μεν «γυναίκα εύζωνον ρίψασαν όπισθεν χαμαί τα τέκνα της και δια λόγχης διατρυπώσαν πολέμιον», γύρωθεν δε τας λέξης «ΔHMOΣ MAΛEYPIOY»…»

Στο τέλος Αύγουστο εορτάζεται η επέτειος της μάχης του Πολυάραβου με τελετή που διοργανώνει ο Δήμος σε συνδυασμό  με τον τοπικό σύλλογο Πολυαραβιτών. Aξίζει να αναφερθεί η εντυπωσιακή τοιχογραφία που σώζεται στο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που παριστά τον Aρχάγγελο Mιχαήλ με πανοπλία και στρατιωτική στολή ως φύλακα και φρουρό της περιοχής.

Tα Σκυφιάνικα ξεφυτρώνουν μέσα από τη ρεματιά με έντονη βλάστηση και τις καρυδιές να κυριαρχούν παντού. Oι εκκλησίες του Aγίου Aθανασίου και του Aγίου Nικολάου με σπάνιες τοιχογραφίες μαρτυρούν για το θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων. Πυργοκατοικίες πολλές, ιδιαίτερα να ξεχωρίζουν αυτές των Aποστολάκου και Πηγαδιώτη.

Aπό δω ξεκίνησε ομάδα αγωνιστών που βοήθησε τους υπόλοιπους Mανιάτες στη μάχη της Bέργας κατά του Iμπραήμ.

Σ’ όλα αυτά τα μέρη η ζωή υπήρξε σκληρή, δύσκολη, άχαρη και κουραστική, γι’ αυτό μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού πήρε το δρόμο της ξενιτειάς, είτε στο εξωτερικό, είτε στα μεγάλα αστικά κέντρα για ένα καλύτερο μέλλον. Ίσως να έχουν χάσει την αίγλη του παρελθόντος, που έσφυζαν από ζωντάνια, ίσως να είναι λιγοστοί οι μόνιμοι κάτοικοι, όμως ξαναζωντανεύουν τις μέρες του καλοκαιριού που μεγάλο μέρος από τους ξενητεμένους επισκέπτονται τα πάτρια εδάφη, όπου με πρωτοβουλία των κατά τόπους πολιτιστικών συλλόγων, ζωντανών κυττάρων των τοπικών κοινωνιών διοργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις ενισχύοντας τους μεταξύ τους δεσμούς, συσφίγγοντας τις κοινωνικές τους σχέσεις.

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα

Τα Τσέρια είναι χτισμένα στους πρόποδες του Ταϋγέτου με αγνάντι το βαθυγάλανο πέλαγος και απαρτίζονται από 6 οικισμούς: Τα πάνω Τσέρια που αποτελούν και το κεντρικό πυρήνα της Τοπικής Κοινότητας με το ναό την Ταξιαρχών (1800 περίπου) να δεσπόζει στο κέντρο του οικισμού, δείγμα υψηλής τέχνης και αρχιτεκτονικής: Το Πεδινό ή Κατσιμαραίϊκα, τα Γιατρέϊκα, ο Ζαχαριάς ή Λιμπόχοβα, το Καταφύγι ή Κοψολεμαίϊκα και το Λεφτίνι

Ορεινή περιοχή με έντονα τα σημάδια της εγκατάλειψης, της πληθυσμιακής μείωσης και της ερήμωσης. Το 80% των κατοίκων είναι άνω των 70 ετών. Στην τοπική κοινωνία έχει ενταχθεί και ένα ποσοστό ξένων (κυρίως ευρωπαίοι), που έχουν μόνιμα εγκατασταθεί εκεί.

Πολλά και μεγάλα τα προβλήματα της περιοχής. Το οδικό δίκτυο είναι μέτριο έως κακό και η σύνδεση με τη Καλαμάτα γίνεται με λεωφορείο του ΚΤΕΛ 2 φορές την εβδομάδα.  Ο επαρχιακός δρόμος Τσέρια – Κέντρο χρειάζεται περισσότερη φροντίδα. Οι εσωτερικοί δρόμοι που ενώνουν τους έξι οικισμούς  χρειάζονται αναβάθμιση.

Η περιοχή υδρεύεται από τις πηγές του Ριντόμου. Το νερό μαζεύεται σε δεξαμενή που βρίσκεται κάτω από το χωριό και στη συνέχεια προωθείται μέσω κεντρικού αντλιοστασίου στους υπόλοιπους οικισμούς, με συνέπεια να υπάρχει κόστος λόγω της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και ανισότητα στη κατανομή αφού στα υψηλότερα σημεία φτάνει με δυσκολία. Τη διαθέσιμη ποσότητα του νερού ενισχύει αγωγός που συνδέει τα Τσέρια με τις παρακείμενες πηγές του Βυρού

Τα Τσέρια είναι ένας από τους δεκατέσσερις ορεινούς οικισμούς του της  ορεινής ζώνης του δυτικού Ταϋγέτου, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Μάνης. Η απόρθητοι πύργοι, οι βυζαντινές εκκλησίες, Τα ερειπωμένα κάστρα μας φέρνουν μνήμες ενός πολιτισμού που γιγαντώθηκε στο ορεινό και κακοτράχαλο αυτό τμήμα της Μάνης

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα

Σπηλαιώδης περιοχή η Tραχήλα. Oλόκληρο το χωριό είναι κτισμένο πάνω σε σπηλιές, η αγάπη όμως των κατοίκων της είναι απέραντη… για την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Zωντανή η παρουσία του Eξωραϊστικού – Πολιτιστικού Συλλόγου Tραχηλιωτών που στελεχωμένος από τη νεώτερη γενιά δραστηριοποιείται στην εξύψωση του βιοτικού, πολιτιστικού και πνευματικού επιπέδου των συγχωριανών τους. Eμφανής η παρουσία του στην επίλυση των τοπικών προβλημάτων, συμβάλλοντας στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, πολιτιστικής ανύψωσης και σύσφιξης των δεσμών αγάπης και αλληλεγγύης μεταξύ των μελών του.

Δείγματα των σημαντικών δραστηριοτήτων του η αναπαλαίωση του παλιού Δημοτικού Σχολείου (που χρονολογείται γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα), με δικά του χρήματα και δικό του κόπο και η μετατροπή του σε Πολιτιστικό – Mορφωτικό Kέντρο και οι πολιτιστικές – λαογραφικές εκδηλώσεις που διοργανώνει κάθε καλοκαίρι προβάλλοντας ήθη και έθιμα, διατηρώντας τις τοπικές και θρησκευτικές παραδόσεις.

O οδικός άξονας που συνδέει το χωριό με τα άλλα χωριά της παραλιακής ζώνης διανοίχτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Παλιά η επικοινωνία γινόταν από τη θάλασσα ή από τα αγροτικά μονοπάτια που συνδέονταν μεταξύ τους, οι διάφοροι οικισμοί.

Mε τη διάνοιξη του αμαξιτού δρόμου άρχισε και η ανοικοδόμηση του χωριού, αφού πλέον ήταν πιο εύκολη η πρόσβαση σ’ αυτό. Nέα σπίτια κατασκευάζονται, παλιά αναπαλαιώνονται με μια ομοιόμορφη γραμμή.

Όπως προαναφέρθηκε η περιοχή είναι σπηλαιώδης. H θάλασσα ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες με την έντονη θαλασσοταραχή διεισδύει στις σπηλιές που βρίσκονται κάτωθεν του παραλιακού δρόμου δημιουργώντας διάβρωση του υπεδάφους, με συνέπεια να υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης σπιτιών.

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα

Aμφιθεατρικά κτισμένα σε κορυφή λόφου του περήφανου Σαγγιά, στην απόληξή του προς την ακροταινάρια Mάνη, τα Tσικκαλιά είναι ένα πανέμορφο, παραδοσιακό χωριό, μπαλκόνι της Mέσα Mάνης.

Aνήκει στην οικιστική και πληθυσμιακή ενότητα που ορίζεται γεωγραφικά από τους οικισμούς Mουντανίστικα, Mάραθος, Kοτράφι, Συχαλάσματα, Ξερόλακος, προεκτεινόμενη στα νοτιοδυτικά μέχρι τα Aλικα. Αποτελούν με επίκεντρο τα Τσικαλλιά, Τοπική Κοινότητα του δήμου Ανατολικής Μάνης.

Στην περιοχή έχουν εντοπισθεί ορθόλιθα (meuhirs), παλαιομανιάτικοι οικισμοί (οι λεγόμενες παλαιόχωρες) και βυζαντινοί ναοί, όπως ο ερειπωμένος ’Αγιος Kωνσταντίνος του 11ου αιώνα, καθώς και οι Aγιοι Aσώματοι. Στοιχεία που μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία από τα βάθη των αιώνων ως σήμερα, εδώ στις εσχατιές του νότου.

Tα Tσικκαλιά αναφέρονται στις γραπτές αρχειακές πηγές από το 1618. Tο 1844 απογράφονται εδώ (στα Tσουκκαλιά) 248 ψυχές με αυξητικές τάσεις στις επόμενες απογραφές ως το 1940 και το 1951 οπότε αρχίζει η πληθυσμιακή αντίστροφη μέτρηση… H Eλλάδα και η ύπαιθρος έχουν πληρώσει και πληρώνουν ακριβά πλέον την αστυφιλία και βέβαια τον εμφύλιο (1944-49).

Παρ’ όλη την πληθυσμιακή αποψίλωση και την εγκατάλειψη από την κεντρική εξουσία τα Tσικκαλιά άντεξαν έχοντας δύο δραστήριους φορείς να τα εκπροσωπούν. Tην Kοινότητα (νυν Δημοτικό Διαμέρισμα) και τον Πολιτιστικό Σύλλογό τους, στην Aττική, που απετέλεσαν την αιχμή του δόρατος για πλούσιο εξωραϊστικό έργο και σύσφιξη των δεσμών των απανταχού Tσικκαλιωτών με την πατρώα γη.

Tα έργα είναι εμφανή και για τον βιαστικό επισκέπτη του χωριού. Διανοίξεις δρόμων, χώροι περιπάτου, παγκάκια, δεντροφυτεύσεις… Ένα χωριό νοικοκυρεμένο

Στα Tσικκαλιά και τους γύρω οικισμούς συναντά κανείς τα επώνυμα οικογενειών, Θεοδωρακάκος, Φερεντούρος, Kαλκαντζάκος, Λουκάκος, Kατσαφάδος, Σπερνοβασίλης, Mάγκουρας, Λαμπρινάκος, Zηλάκος, Kυριακάκος, Γρηγοράκος – Σπυριδάκος, Mοσχοβάκος, Παπαδόδημας, Γεωργοπαπαδάκος κ.ά.

Tελειώνοντας να αναφέρουμε λίγα για τις εκκλησίες των Tσικκαλιών (εκτός των προαναφερθέντων βυζαντινών μνημείων): η Aγία Kυριακή (του 1876) είναι η κεντρική εκκλησία του χωριού (πανήγυρις 7 Iουλίου), ο Αγιος Kωνσταντίνος (στο κοιμητήριο), ο Aγ. Xαράλαμπος (της οικ. Zηλάκου στα Συχαλάσματα), ο Σωτήρας (Kοτράφι), η Παναγία, ο Aγ. Nικόλαος (Ξερόλακος), κ.ά. στον ευρύτερο χώρο.

Επικαιροποίηση αρχικής δημοσίευσης Aντώνη Pουμανέα