Ο όρος ίσως είναι δύσκολος. Ας τον αναλύσουμε. Πολιτισμός είναι η προίκα της κάθε γενιάς στην επόμενη. Επειδή κάθε γενιά προσθέτει και κάτι, ο πολιτισμός θεωρητικά αποτελεί μια συνεχή ροή προς τα πάνω, αύξουσα. Εκτός φυσικά από τις περιόδους έκτακτων γεγονότων που η ανάγκη για τα τρέχοντα θέματα, η επιβίωση ή οι καταναγκασμοί οδηγούν εκτός πολιτισμού. Αυτές τις περιόδους στην εξέλιξη του ανθρώπου τις ονομάζουμε “βαρβαρότητα”, γιατί αποτελούν οπισθοδρόμηση από ανυψωμένες και κοινά παραδεκτές αξίες. Οι περίοδοι αυτές είναι έκτακτες και βραχυχρόνιες και ο πολιτισμός επανέρχεται, ξαναξεκινώντας όμως από κατώτερο επίπεδο.
Ο πολιτισμός είναι άμεσα συνυφασμένος με τη ζωή, αποτελεί συνήθως το ποιοτικό της καταστάλαγμα. Αυτό το ποιοτικό στοιχείο τον συνδέει άμεσα με την τέχνη, την έκφραση του ωραίου. Λαϊκός πολιτισμός είναι εκείνος που συνδέεται άμεσα με την τέχνη, την έκφραση του ωραίου. Λαϊκός πολιτισμός είναι εκείνος που συνδέεται άμεσα με την καθημερινή δράση, την καθημερινή ανάγκη. Είναι στην πρώτη του έκφραση πηγαίος και παράγει, επειδή είναι πηγαίος, όμορφα, υλικά και άυλα, αποτελέσματα. Αυτός ο λαϊκός πολιτσιμός δημιούργησε στη Μάνη, τα καλλιτεχνήματά της: τους πύργους και τα πετρόσπιτα, μια ποιοτική έκφραση της ανάγκης για επιβίωση, τις βυζαντινές εκκλησίες, μια αυθόρμητη απόδωση τιμής στον Κύριο από τους νεοφώτιστους προγόνους μας, τα καλντερίμια σαν έκφραση της ανάγκης να πατούν με ασφάλεια και σταθερότητα στο κακοτράχαλο έδαφος ζώα και άνθρωποι, τις σκαλιστές ή πλακόστρωτες αλωναριές για την ασφαλή συγκεντρωση του εισοδήματος αλλά και όμορφες για να ξεκουράζεται το μάτι των μοχθούντων καλλιεργητών. Αυτά και άλλα είναι οι υποδομές του λαϊκού πολιτισμού που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας. Οι εικόνες τους, η ευχαρίστηση από τις χρήσεις τους, έχουν αποθηκευτεί μέσα μας, έχουν συνδεθεί άμεσα με την ιδέα της Μάνης, της γης μας.
Στις ημέρες μας οι ασχολίες, οι χρήσεις των αντικειμένων, οι οικονομικές διαδικασίες έχουν αλλάξειριζικά. Ο εξαστισμός και οι ρυθμοί που επιβάλλει η παγκοσμιοποίηση μας ωθούν στην καθημερινότητά μας, μακριά από τα στοιχεία αυτού του μανιάτικου πολιτισμού. Όμως τα κουβαλάμε μαζί μας, τα έχομε βαθειά μέσα στην καρδιά μας, αποτελούν κομμάτια του εαυτού μας, είναι η κοινή μας κληρονομιά. Ταυτόχρονα, λόγω της ποιότητάς τους και της προσωπικής πνοής εκείνων που τα δημιούργησαν, έλκουν επισκέπτες. Ιδιαίτερα, άτομα με ανεπτυγμένο πολιτιστικό επίπεδο και λεπτές ευαισθησίες για το ωραίο. Μ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένα ρεύμα επισκεπτών στην περιοχή μας. Ο συνδυασμός του ιδιαίτερου φυσικού κάλλους του τόπου με τα μνημεία του πολιτισμού μας, δημιουργεί νέες συνθήκες για την απασχόληση, την εγκατάσταση και τις πηγές των εισοδημάτων στους μανιάτες.
Βρισκόμαστε σε κρίσιμη χρονική περίοδο. Η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής βρίσκεται σε συνεχή ανοδική εξέλιξη. Η διατήρηση ποιοτικών χαρακτηριστικών, η ανάδειξη, η συστηματική προσέγγιση και η προβολή των πολιτιστικών μας μνημείων αποτελεί αναγκαιότητα. Όλ’ αυτά δημιουργούν την ανάγκη για διαμόρφωση μιας μακροχρόνιας πολιτικής για τον πολιτισμό. Με συμμετοχή όλων των μανιατών και των κοινωνικών και επαγγελματικών τους εκφράσεων. Σ’ αυτή την ενιαία πολιτική για τον πολιτισμό οι υποδομές αποτελούν κυρίαρχο στοιχείο. Η καταγραφή, η συντήρηση, η ένταξη και η προβολή τους, θα ανεβάσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών, θα ευχαριστήσει τη μανιάτικη ψυχή, αλλά και θα παράγει οικονομικά αποτελέσματα.
Ας ξεπεράσομε τις ατομικές μας μεμψιμοιρίες και ας βάλομε όλοι ότι καλύτερο έχομε για τη διαμόρφωση κοινής πολιτιστικής πολιτικής για τον τόπο μας.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΥΣ
