Ένας ακόμα από τους συνεργάτες μου, στις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες για αναδιαμόρφωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Καρδαμύλη κατά τη δεκαετία 1975 -1985, έφυγε από τη ζωή. Ο Ηλίας Μποτσέας, παρότι ως ναυτικός στο επάγγελμα με συχνές απουσίες από τη στεριά, ήταν πάντα παρών σε όλες τις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες για αναβάθμιση της λειτουργίας του Γυμνασίου, που φοίτησαν οι θυγατέρες του Σοφία και Βούλα, και την ίδρυση και λειτουργία Λυκείου. Όταν βρισκόταν για βιοπορισμό στη θάλασσα τον αντικαθιστούσε επάξια η γυναίκα του, η καλόψυχη Πότα, συμμετέχοντας και συμβάλλοντας σε όλες τις κοινές δράσεις.

Οι σχέσεις μας πύκνωσαν όταν, κατά την επόμενη χρονική περίοδο, το ζεύγος Ηλία και Πότας, άνοιξαν το μαγαζάκι στο ισόγειο του σπιτιού τους στο Πραστείο. Έγινε ο χώρος που συναντούσα τους παλιούς μου φίλους του χωριού, εκείνους που μας έδεναν κοινές προσπάθειες στην εκπαίδευση και στην αυτοδιοίκηση. Ξαναθυμόμαστε τα παλιά και ανταλλάσσαμε απόψεις για τα τρέχοντα γεγονότα, στον τόπο μας και στον κόσμο. Πάντα σε συναισθηματική ατμόσφαιρα και με εγκαρδιότητα.

Πέρασαν τα χρόνια, ο καταλύτης χρόνος μείωσε τις δυνατότητες όλων μας, έκλεισε το μαγαζάκι, αλλά η παλιά διάθεση για συναναστροφή των μελών αυτής της παρέας έμεινε σταθερή. Η τελευταία συνάντηση στη Στούπα, λίγο πριν εκδηλωθεί η πανδημία, ήταν ιδιαίτερα διαχυτική… Η Πότα έφυγε από τη ζωή και στη συνέχεια ο Ηλίας ακινητοποιήθηκε μακροχρόνια…

Τον αποχαιρετήσαμε στο νεκροταφείο του χωριού του, αλλά οι εικόνες, η δική του και της Πότας, έχουν μείνει φωτεινές στη μνήμη μας, ως εικόνες των καλών καιρών και των καλών συνανθρώπων μας.

Νίκος Ευστρ. Μαραμπέας

……………………………………………………….

Στις 29 Απριλίου 2022 πέθανε ο Ηλίας Ευστρ. Μποτσέας από το Προάστιο, σε ηλικία 84 ετών.

Το σπίτι του ήταν πάνω από την εξάκρουνη κρήνη των Μελισσηνών. Εκεί μεγάλωσε, ακούγοντας συνεχώς κελάρυσμα νερού. Aπό τον πατέρα του Ευστράτιο καταγόταν από οικογένεια αγωνιστών, του Δημητρίου Μποτσέα (εκατόνταρχου το 1824) και του Παναγιώτη Μποτσέα. Aπό την μητέρα του Σοφία καταγόταν από την οικογένεια Γαϊτανάρου.

Γεννημένος σε χωριό με μακρά ναυτική παράδοση, αγάπησε και εκείνος την θάλασσα και έγινε ναυτικός. Ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο, όπου «πολλῶν ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καί νόον ἔγνω», επιστρέφοντας συχνά στο  χωριό του. Το  1961 παντρεύθηκε την αγαπημένη του Ποτούλα Νικ. Χαρέα, το 1962 αγόρασαν το ωραίο σπίτι τους στην κεντρική πλατεία του χωριού και απέκτησαν δύο πολυτάλαντα κορίτσια, την Σοφία και την Βούλα. Την ίδια αγάπη για την θάλασσα είχε και η οικογένειά του, και όλοι μαζί περνούσαν αξέχαστες μέρες τα καλοκαίρια στο σπίτι τους σε μια μαγευτική παραλία και στην βάρκα τους. Έζησαν ευτυχισμένοι 60 σχεδόν χρόνια μέχρι τον θάνατο της Ποτούλας το 2020.

Το 1983 ο Ηλίας άφησε την θάλασσα, και επέστρεψε οριστικά στο Προάστιο. Εκείνη την χρονιά η κόρη του Σοφία άνοιξε καφενείο στο πιο κεντρικό σημείο του χωριού, το οποίο το 1986 το ανέλαβε η μητέρα της Ποτούλα με την επιγραφή ΚΑΦΕΟΙΝΟΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΗΛ. ΜΠΟΤΣΕΑ, που υπάρχει ακόμη. Εκεί χτυπούσε η καρδιά του Προαστίου μέχρι το 2018 που το έκλεισαν, περιμένοντας πρώτα να περάσει η γιορτή του χωριού στις 21 Νοεμβρίου. Όλα αυτά τα χρόνια ο Ηλίας ήταν επίτροπος στην εκκλησία της Παναγίας, αλλά και η Ποτούλα προσέφερε πολλές υπηρεσίες στην αγαπημένη της εκκλησία. Τα τελευταία χρόνια οι άξιες κόρες τους, η Σοφία και η Βούλα, φρόντισαν με υποδειγματική αγάπη, στοργή και αφοσίωση τους γονείς τους.

Επί δεκαετίες η οικογένεια Μποτσέα έζησε στο Μακρύ Καντούνι, δίπλα στην Παναγία. Μετά τον θάνατο της Ποτούλας, άλλο ένα κομμάτι από την ψυχή του χωριού χάνεται με τον θάνατο του Ηλία.

Είναι τυχεροί όσοι γνώρισαν τον Ηλία – τα λόγια είναι φτωχά για να τον περιγράψουν. Ήταν δίκαιος, γενναιόδωρος, ειρηνοποιός, καλόψυχος, με απαράμιλλη ευγένεια ψυχής. Ήταν ο καλύτερος γείτονας που θα μπορούσε να έχει κανείς. Η καλοσύνη του και η αγάπη του για τον συνάνθρωπό του θα μείνουν αξέχαστες. Θυμάμαι ένα περιστατικό όταν ο Ηλίας παραμέρισε το δικό του νόμιμο συμφέρον για να βοηθήσει έναν συνάνθρωπό του που χρειαζόταν βοήθεια, και όταν ο ευεργετηθείς δεν έβρισκε τα λόγια να τον ευχαριστήσει, εκείνος απάντησε απλά: «εγώ δεν χρειάζομαι νόμους για να είμαι άνθρωπος!»

Ναι, θείε Ηλία, ήσουν Άνθρωπος με Α κεφαλαίο. Ήσουν απλός, αλλά σπουδαίος Άνθρωπος, και με το παράδειγμά σου έδινες μαθήματα ζωής σε όλους εμάς τους άλλους, χωρίς να το γνωρίζεις.

Καλό σου ταξίδι, θείε Ηλία. Δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ.

Παναγιώτα Κομπιλήρη