ΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ. ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΙ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΝΙΑΤΕΣ (Φύλλο 04)

Συνηθίζομε να αναφέρομε ότι η “Μάνη είναι ενιαία και ομοιογενής περιοχή”. Αυτό που εννοείται με την έκφραση είναι ότι η περιοχή μας έχει κοινά γεωφυσικά, ιστορικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Αυτά αλληλομπλέκονται και διαμορφώνουν τον ενιαίο χαρακτήρα της περιοχής.
– Και όσον αφορά τα γεωφυσκά χαρακτηριστικά είναι σταθερά μετά τη νεολιθική περίοδο: Ο Ταϋγετος και η αρμονική, σε επάλληλα επίπεδα, μετάβαση από τις κορυφές του μέχρι τη θάλασσα ή στην πεδιάδα του Ευρώτα. Τα συστήματα της βλάστησης σε αρμονική αλληλοδιαδοδχή. Και η θάλασσα ήπια και πεπερασμένη μέσα στο Μεσσηνιακό και το Λακωνικό κόλπο, αλλά ταυτόχρονα ανοιχτή στη Μεσόγειο, την Αφρική και την Ασία (στις γραμμές των οριζόντων που αναφέρει και ο ποιητής).
– Ισχυριζόμαστε ότι αυτή η γεωφυσική αφετηρία, σε συνδυασμό με τους μετεωρολογικούς παράγοντες, εξασκούν συνεχή επίδραση στους κατοίκους, με αποτέλεσμα να τους διαμορφώνουν το χαρακτήρα. Τα χαρακτηριστικά του Μανιάτη: σκληρότητα και ευαισθησία, εμμονή και αυτοθυσία, αγάπη και μίσος, αποτελούν επαλήθευση της ρήσης του Ηράκλειτου για “σύμφυση των αντιθέτων”. Τα διαμορφωμένα, απ’ αυτούς τους παράγοντες, χαρακτηριστικά, οδηγούν τους κατοίκους της Μάνης στα ιστορικά πεπρωμένα τους. Έτσι γράφτηκε η Ιστορία, έτσι διαμορφώθηε ο μανιάτικος πολιτισμός. Μ’ αυή την αφετηρία άρχισε να οκοδομείται η αντίσταση σ’ όσους επιχείρησαν κατάκτηση, ύστερα από άσκηση βίας: Ρωμαίοι, Βυζάντιο, Οθωμανοί, Ενετοί. Όσοι συναίνεσαν για υπογραφγή συνθηκών, με όρους αμοιβαίας αποδοχής και οφέλους, έζησαν ειρηνικά και συνεργατικά με το Μανιάτικο πληθυσμό. Οι άλλοι αναγκάστηκαν μετά από δοκιμασίες να καταλήξουν στο ίδιο αποτέλεσμα, με μεγάλη φθορά για τα στρατεύματά τους…

Από τις συγκρούσεις αυτές που αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν οι Μανιάτες, διαμόρφωσαν συναντιλήψεις για τη ζωή, για την κοινή ασφάλεια, για τις αναγκαίες συμμαχίες. Έτσι διαμορφώθηκε η ενιαία αντίληψη για το χώρο, για τους τοπικούς θεσμούς, για την εξουδετέρωση των εχθρών. Συμπερασματικά, το ενιαίο της Μάνης.
– Με τις νέες συνθήκες, την ένταξη στο νέο ελληνικό κράτος οι αιτίες που οδήγησαν στον ενιαίο τρόπο λειτουργίας των μανιάτικων κοινωνιών, έπαυσαν να υπάρχουν. Όμως οι αρχικές αιτίες παραγωγής εξακολουθούσαν να υπάρχουν και εξακολουθούσαν να δημιουργούν τα αντίστοιχα αποτελέσματα.

Οι διοικητικές διαιρέσεις και οι εντάξεις πότε στη Μεσσηνία, πότε στη Λακωνία, πότε σε μια, πότε σε δύο και πότε σε τρεις επαρχίες, δημιουργούσαν αιτίες διαχωρισμού, αλλά μόνον επιφανειακά και βραχυχρόνια. Η ιδιότητα του Μανιάτη (ως συμπολίτη) ήταν η πρώτη στην κλίμακα για τους κοντινούς συγκατοίκους. Πολύ πιο απομακρυσμένες ήταν οι άλλες ιδιότητες. Ήταν και αυτό μια από τις απόρροιες του ενιαίου της Μάνης. Ο μακαρίτης μητροπολίτης Σωτήριος έλεγε χαρακτηριστικά: Δεν υπάρχει Λακωνική και Μεσσηνιακή Μάνη. Γιατί η Μάνη δεν συμβολίζεται διοικητικά. ΓΙα τη Μάνη υπάρχει μόνον η γεωγραφική διαίρεση.

Αποσκιαδερή ή Δυτική από τη μια μεριά, Προσηλιακή ή Ανατολική από την άλλη (με βάση την οροσειρά του Ταΰγετου). Ή Μέσα και Κάτω από τη μια μεριά, Έξω και Άνω από την άλλη, με βάση το διάσελο Οιτύλου – Μαυροβουνίου. Και όλα τα τμήματα μαζί να κάνουν την ΕΝΙΑΙΑ ΜΑΝΗ. Ενιαία στη γεωγραφική διάταξη, ενιαία στις αντιλήψεις, ενιαία στους διεκδικητικούς σκοπούς. Ας την ξαναοικοδομήσουμε στην πράξη.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΥΣ

fyllo04